19
marlboro marka sigara içmek, converse marka ayakabı giymek, polo marka gömlek giymek ve/veya ray-ban marka gözlük takmakla örneklenirse, sınırlı bir bakış açısıyla değerlendirildiği açıkça görülebilecek sömürü düzenidir.
burada "sömürü düzeni" tanımı çok önemlidir. peki sömürü nedir? başkalarının emeğine bireylerin rızası olsa da olmasa da el koymaktır. emek parayla değiş tokuş edilemeyecek kadar değerlidir. yani fabrikada emeğini ortaya koyarak hayatını idame ettirebilmek karşılığında sermayedarla bunu para ile takas etmek, işçinin sömürüsü anlamına gelir. bunu kendi isteğiyle yapıyor olsa dahi, hayatını sürdürmesi için bu koşulları dayatan yine aynı düzendir, ki bu da sömürüdür.
serbest piyasa bu düzenin devamını sağlamanın tek yoludur. haliyle emeğin sömürüsüne lanet edenler, ancak serbest piyasaya da aynısını yaparsa kendileriyle çelişmemiş olur. peki bunu yaparken marlboro yakıp, ayağına converse geçirip, üzerine polo gömleğini giyen ve gözüne ray-ban gözlüğünü takan kişi kapitalizme ve serbest piyasa ekonomisine lanet etme hakkını kendinde nasıl görür?
bu sömürü düzeni içerisinde çıktıların tamamı bir sömürü ile elde edilir. örnekle, uluslararası şirketlerin büyük markalarını kullanmak ile yerel ve 'markasız' ürünler giymenin birbirinden farkı yoktur. yani marlboro yerine kiloyla aldığın sarmalık tütünü içmek, converse yerine ulus'tan çakma spor ayakkabı giymek, polo yerine 'pazar tişörtü' giymek ya da ray-ban yerine seyyar satıcıdan alınan güneş gözlükleri takmak da bir takım(ama dolayısıyla daha küçük) sermayedarların cebine gidecek para anlamına gelir. bu anlamda toplumun her bireyi bu düzenin içerisinde olmaya yine bu düzen tarafından mahkum edildiğinden sömürüye ortak olmuş olur. kendi içtiği tütünü, giyeceği ayakkabı ve kıyafeti veya takacağı güneş gözlüğünü tamamen öz kaynaklarıyla kendi imal edemeyeceğinden bu ortaklığa da mahkumdur.
sonuç tahlilde, küresel sermaye sahipleri yerine lokal sermaye sahiplerine para kazandırmak yeğdir, mantığı da hiçbir çözüm sunmayacaktır. bu nedenle kapitalizmin muhasebesini bu noktadan yola çıkarak yapmaya çalışmak anlamsız ve bir o kadar da yanlıştır.